چرخه زندگی، مجموعه مراحلی است که فرد در طول عمر خود طی می‌کند. تجربه به ما نشان داده است که توانایی‌ها و نقاط قوت و ضعف انسان، در مراحل مختلف زندگی دست‌خوش تغییرات گسترده می‌شود. این تغییرات شامل افکار، باورها، تغییرات جسمانی و بسیاری از موارد دیگر است. امروزه تلاش برای بهبود رشد و توسعه فردی امری حیاتی به‌شمار می‌رود.
چرخه زندگی یا چرخه عمر مختص انسان نبوده و این اصطلاح برای کلیه موجودات زنده و محصولات یک کسب و کار نیز به‌کار می‌رود. اگر انسان بتواند میان ابعاد مختلف زندگی خود تعادل ایجاد کند، چرخ زندگی همواره به درستی می‌چرخد و انسان را در تحقق رویاها، رسیدن به موفقیت و اهداف زندگی یاری می‌رساند.
ابعاد مختلف چرخه زندگی انسان شامل بعد مالی، مهارتی، جسمانی، معنوی، سبک زندگی، ارتباطی، خانواده و کسب و کار است که با ایجاد تعادل و ارزیابی هر کدام از این ابعاد، شادکامی و حس رضایت در زندگی انسان ایجاد می‌شود. اولین مرحله چرخه زندگی انسان در خانواده آغاز می‌شود. نقش خانواده در ترسیم آینده فرد و دید او نسبت به محیط زندگی حائز اهمیت است.
رشد انسان در ابعاد مختلف به چه عواملی بستگی دارد؟
چه عواملی در رشد و توسعه فردی انسان تاثیر‌گذار است؟ داشتن دیسیپلین و هدف‌گذاری صحیح، چه میزان در رشد و موفقیت فرد نقش دارد؟ آیا سبک زندگی و شرایط مالی، برای رسیدن فرد به خوشبختی و داشتن زندگی سرشار از آرامش مهم است؟ اینکه فرد در کلیه ابعاد زندگی به رشد و شکوفایی کامل برسد به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم. ولی اصلا رشد و توسعه فردی چیست و چرا در زندگی به آن نیاز داریم؟
تعریف رشد و توسعه فردی
رشد و توسعه فردی به‌معنای استفاده از روش‌های گوناگون برای از بین بردن عادت‌های سمی، بهبود رفتار و تمرکز بر روی خود است. برداشتن گام‌های روزانه کوچک برای بهتر‌شدن و پذیرفتن کامل مسئولیت زندگی، فرد را در مسیر موفقیت و رسیدن به آرزوها و اهدافی که برای خود تعیین کرده است قرار می‌دهد. به عبارت دیگر، رشد و توسعه فردی ما را به عالی‌ترین ورژن خودمان تبدیل کرده و درهای خوشبختی را به رویمان می‌گشاید.
توسعه شخصی عبارت است از ارزیابی مداوم اهداف و ارزش‌های زندگی و ایجاد مهارت‌ها برای رسیدن به خواسته‌ها و علایق فردی. بسیاری از افراد مهارت‌های توسعه فردی را در طول زندگی تقویت می‌کنند تا به آرزوها و سبک زندگی که می‌خواهند برسند. رشد فردی از طریق آموزش، مشاوره، خودیاری و برخی موارد دیگر امکان پذیر است. تا اینجا با تعریف رشد و توسعه فردی آشنا شدیم. اما شاید برایتان این سوال پیش آمده باشد که مهارت‌های توسعه فردی چیست؟
مهارت‌های توسعه فردی
مهارت‌های توسعه فردی، ویژگی‌ها و توانایی‌هایی هستند که به انسان کمک می‌کنند هم از نظر شخصی و هم از نظر حرفه‌ای رشد کند. به‌عبارت دیگر این مهارت‌ها به فرد در رشد شخصی کمک می‌کنند. درک و ارتقا این مهارت‌ها به انسان کمک می‌کند تا پتانسیل خود را به حداکثر برساند. این فرآیند همچنین به‌عنوان خودسازی یا رشد شخصی نیز شناخته می‌شود.
علت اهمیت مهارت‌های توسعه فردی؟
مهارت‌های توسعه فردی این امکان را برای فرد فراهم می‌آورد که برنامه‌های استراتژیک و تکنیک‌های مختلف برای رشد شخصی در جهت رسیدن به اهداف مورد نظر را ایجاد کند. بهبود مهارت‌های توسعه فردی زمانی می‌تواند مفید باشد که آن‌ها را در برنامه روتین روزانه خود جای داده و از آن‌ها استفاده کنید:
- به اهداف شخصی و شغلی برسید
- در حرفه خود بهترین باشید
- نقاط قوت و استعداد‌های خود را تقویت کنید
- در زندگی به رضایت و آرامش برسید
مهارت‌های توسعه فردی می‌تواند ویژگی‌هایی باشد که فرد از قبل آن‌ها را دارد و یا می‌تواند این مهارت‌ها را از طریق آموزش بدست آورد. افراد بسته به اهداف‌شان در طول زندگی به بهبود و توسعه مهارت‌های مختلف فردی نیاز خواهند داشت، اما در اینجا چند نمونه از مهارت‌هایی آورده شده که برای تسریع فرآیند رشد و توسعه فردی، تلاش برای بهبود آن‌ها ضروری است:
- ارتباطات
- درون فردی
- قدرت حل مسئله
- اعتماد به نفس
- تطبیق‌پذیری
- اخلاق کاری
- رهبری
ارتباطات:
ارتباطات شامل توانی شما در صحبت کردن، نوشتن و گوش دادن است. با استفاده از این مهارت‌ها برای بهبود رشد و توسعه فردی، می‌توانید آنچه دیگران می‌گویند و احساس می‌کنند را درک کرده و همچنین ایده‌ها و احساسات خود را به آن‌ها منتقل کنید. افراد با ارتباطات قوی می‌توانند واضح و مطمئن صحبت کنند و از لحن مثبت و مناسب استفاده کنند.
درون فردی:
مهارت‌های درون فردی که به آن‌ها مهارت‌های اجتماعی نیز گفته می‌شود، رفتار‌ها و واکنش‌های کلامی و غیر کلامی در مواجه با دیگر افراد است. با بهبود مهارت درون فردی، امکان ایجاد روابط جدید و تاثیر‌گذاری بر دیگران به‌خصوص در موقعیت‌های مهم اجتماعی فراهم می‌شود.
قدرت حل مسئله:
قدرت حل مسئله به توانایی شما در کنترل و مدیریت شرایط چالش برانگیز اطلاق می‌شود. افرادی که از مهارت حل مسئله بهره می‌برند در هنگام مواجه شدن با مشکلات و مسائل مختلف، ضمن حفظ آرامش تمام گزینه‌های موجود برای یافتن بهترین راه حل را مورد بررسی قرار می‌دهند.
اعتماد به نفس:
افراد دارای اعتماد به نفس بالا چیز‌های جدید را امتحان می‌کنند و معتقد هستند که می‌توانند موفق شوند. این افراد خود را لایق بهترین‌ها می‌دانند و برای دیگران هم بهترین‌ها را می‌خواهند. داشتن اعتماد به نفس بالا به رشد انسان در ابعاد مختلف زندگی کمک شایانی می‌کند.
تطبیق‌پذیری:
تطبیق‌پذیری یعنی توانایی شما برای سازگاری سریع و آسان با چیز‌های جدید. افرادی که تغییرات را به‌خوبی کنترل می‌کنند، معمولا به‌راحتی با انواع شخصیت‌ها کنار می‌آیند. این افراد در هر محیطی که قرار بگیرند به‌سرعت پیشرفت می‌کنند. این دسته از افراد حتی در شرایط پیش‌بینی نشده آرامش خود را از دست نمی‌دهند و اغلب در حال یادگیری و بهبود رشد و توسعه فردی خود هستند .
اخلاق کاری:
اخلاق کاری به‌معنای سخت کار کردن نیست، در‌واقع اخلاق کاری شامل مسئولیت‌پذیری، نظم و دیسیپلین و انجام کارها به بهترین نحو ممکن است. معمولا افرادی که دارای اخلاق کاری خوبی هستند نگرش مثبتی نسبت به محیط اطراف خود دارند.
رهبری:
یک رهبر خوب می‌تواند به دیگران انگیزه دهد و آن‌ها را برای رسیدن به یک هدف مشترک آماده سازد. افراد دارای قدرت رهبری و کاریزما در نگاه اشخاص جذاب هستند و دیگران را به خود جذب می‌کنند. این افراد باعث افزایش اعتماد به نفس در دیگران می‌شوند و حس خوبی در آن‌ها ایجاد می‌کنند.
رشد انسان را می‌توان در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار داد:
رشد مالی:
توانایی در حل مشکلات مالی خود و اطرافیان که منجر به افزایش اعتماد به نفس در فرد شده و حس رضایت را در وی ایجاد می‌کند. رشد مالی باعث ایجاد اعتماد به نفس در فرد شده و انگیزه وی را برای دست‌یافتن به اهداف بزرگ افزایش می‌دهد.
رشد مهارتی:
شناخت استعداد‌ها و توانایی‌های فردی و تلاش برای بهبود این مهارت‌ها باعث افزایش عزت نفس در فرد می‌شود. آگاهی از استعداد‌ها، علایق فردی و توسعه آن‌ها برای قرار دادن شخص در مسیر درست و رسیدن به موفقیت و شادکامی در زندگی نقش بسزایی ایفا می‌کند.
رشد معنوی:
فرآیندی درونی برای از بین بردن باور‌های غلط، عقاید کهنه و تغییر نگرش فرد نسبت به زندگی و دنیای پیرامون است. عزت نفس، اعتماد به نفس، مدیریت زمان و شناخت کامل فرد از خود در حیطه مهارت‌های رشد معنوی قرار دارند. با بهبود و کسب هر‌کدام از این مهارت‌ها، زندگی خانوادگی و حرفه‌ای انسان دچار تغییرات مثبت می‌شود. اگر فرد به رشد معنوی دست یابد، درهای سعادت و شادکامی به روی وی باز شده و راه رسیدن به موفقیت در زندگی برایش هموار می‌شود. انس گرفتن با طبیعت و انجام مراقبه انسان را در رسیدن به خود‌شناسی و رشد معنوی یاری می‌رساند.
رشد جسمانی:
یکی از اصلی‌ترین فرآیند‌های رشد انسان که زمینه را برای رسیدن به اهداف تعیین شده آماده می‌سازد، رشد جسمانی است. دوست داشتن خودمان باعث از بین رفتن افکار مخرب و تقویت احساسات مثبت و نگاه زیبا به دنیای پیرامون‌مان می‌شود. اگر جسم درگیر بیماری‌های مختلف شود، حتی در صورت رسیدن به اهداف و موفقیت در دیگر ابعاد زندگی، حس عدم رضایت و لذت از زندگی در فرد ایجاد می‌شود.
رشد ارتباطی:
قدرت برقراری ارتباط سالم و سازنده با دیگران، محترم شمردن و عدم قضاوت افراد، زندگی سرشار از آرامش و موفقیت را برای فرد به ارمغان می‌آورد. وقتی فرد به رشد ارتباطی و بلوغ فکری دست یابد، می‌تواند از دیگران برای حل مسائل و رسیدن به اهداف خود کمک بگیرد.
تاثیر بهبود مهارت‌های توسعه شخصی در رشد کسب و کار
همان گونه که توسعه مهارت‌های فردی می‌تواند برای همه ابعاد زندگی مفید باشد، این شیوه‌های خاص در محل کار و برای رشد کسب و کار مفید هستند. توجه و گوش دادن موثر به آنچه دیگران می‌گویند، ارتباطات خوبی برای فرد ایجاد می‌کند. بر درک آنچه مشتریان و همکاران شما می‌گویند تمرکز کنید تا بتوانید اطلاعات مهم را به خاطر بسپارید و در زمان مناسب به خوبی پاسخ دهید.
افرادی که می‌توانند انتقادی فکر کنند و از این طریق مشکلات پیچیده را به‌سادگی حل کنند، معمولا تصمیمات درستی در کار و زندگی می‌گیرند. تفکر انتقادی هنگام مواجه با گزینه‌های مختلف، به فرد کمک می‌کند تا بهترین تصمیم و انتخاب را داشته باشد. تفکر انتقادی در دسته مهارت‌های اکتسابی قرار دارد. بدین معنا که فرد در بدو تولد دارای تفکر نقّادانه نیست و به مرور زمان و تلاش و تمرین می‌تواند به آن دست یابد.
تفکر خلاقانه
متفاوت اندیشیدن باعث می‌شود تا بتوانیم راه حل‌های خلاقانه‌ای را برای رشد کسب و کار خود بیابیم. این روش‌های خلاقانه باعث تمایز ما با سایر کسب و کارها و به‌عبارتی رقبای ما می‌شوند. نوآوری و تفاوت ما با رقبایمان در کسب و کار، همان برگ برنده‌ای است که برای دستیابی به اهداف و رشد کسب و کارمان به آن نیاز خواهیم داشت.
یکی از مهمترین فواید تفکر خلاقانه، تشخیص خطاهای فکری است. بهبود این مهارت به انسان در تصمیم گیری‌های مهم و انتخاب‌های سرنوشت‌ساز کمک می‌کند. به‌عبارتی مهارت تفکر انتقادی مانند یک صافی عمل کرده و تنها گزینه‌هایی که برای پیشرفت کسب و کار و سایر ابعاد زندگی انسان مفید هستند اجازه عبور از این صافی را دارند.
اهمیت رشد شخصی در موفقیت کسب و کار
لازمه رسیدن به موفقیت در کسب و کار، سرمایه‌گذاری افراد مشغول در آن کسب و کار بر روی خودشان است. افرادی که در کسب و کارهای موفق فعالیت می‌کنند، همیشه در حال یادگیری جدیدترین مطالب مربوط به حوزه فعالیت آن کسب و کار هستند. این افراد باعث افزایش راندمان کسب و کار می‌شوند و آن را در مسیر رشد و موفقیت پیش می‌برند.
عواملی که به تسریع فرآیند رشد شخصی کمک می‌کنند کدامند؟
دانستن دقیق خواسته:
شناخت دقیق، مشخص بودن هدف همراه با جزئیات روشن نسبت به آنچه که می‌خواهیم باعث ایجاد حس خوب در ما می‌شود. اگر خواسته خود را عمیقا حس کنیم، ذهن شگفت‌انگیزمان ما‌را به سمت خواسته‌های‌مان می‌کشاند. لازمه رشد و توسعه فردی دانستن دقیق خواسته و هدف ما در طول زندگی است.
نظم و دیسیپلین:
توانایی انجام کارها در زمان مناسب و در‌جهت برآورده کردن اهداف و آرزوها از‌جمله مهارت‌های ضروری در فرآیند رشد و توسعه فردی به‌شمار می‌رود. به‌عنوان مثال انجام فعالیتی که فرد را به سمت هدفش سوق می‌دهد اما وی از انجام آن طفره می‌رود. در این زمان مهارت خود‌مهاری یا نظم شخصی می‌تواند فرد را برای به سرانجام رساندن کارها یاری رساند.
انسان ذاتا علاقه‌مند به انجام کارهای ساده و راحت است. در حقیقت انجام این کارها سود چندانی برای فرد به‌همراه ندارد و معمولا با حس عدم رضایت همراه است.
هدف‌گذاری صحیح:
یکی از اساسی‌ترین مبانی رسیدن به موفقیت و سعادت در زندگی انسان، هدف‌گذاری صحیح است. انسان ذاتا موجودی هدف محور است و همواره در تلاش و تکاپو برای رسیدن به اهداف خود می‌باشد. قطعا بدون هدف‌گذاری صحیح و شفاف، نمی‌توانیم در زندگی به اهداف بزرگ دست یابیم.
برنامه‌ریزی صحیح:
برای رسیدن به اهداف، نیازمند برنامه‌ریزی صحیح و دقیق هستیم. انسان با داشتن برنامه‌ریزی صحیح می‌تواند در کنار اینکه به استراحت و تفریح می‌پردازد، کارها را به‌شکل دقیق و آسان انجام دهد. برنامه ریزی صحیح به‌معنی حذف فعالیت‌های سرگرم‌کننده و تفریحی نیست. در‌واقع با داشتن یک برنامه دقیق و روتین، فرد می‌تواند کلیه کارها را به شکلی موثر و با بازده بالا انجام دهد.
عملگرا بودن و اقدام کردن:
تمرکز بر عمل و نحوه انجام کار به‌شکل دقیق و موثر، مشخص کردن مسیر در ابتدا و شناسایی موانعی که بر سر راه رسیدن به هدف ممکن است وجود داشته باشد نمایانگر انسان عملگرا و هدفمند است. یک انسان عملگرا پس از شروع یک کار، تا زمانی که آن را به اتمام نرساند، دست از تلاش بر نمی‌دارد.
با ارزیابی همه ابعاد مختلف زندگی انسان و تلاش برای بهبود آن‌ها و اقدام مناسب، زندگی سرشار از شادکامی و خوشبختی برای فرد ایجاد می‌شود.
بدون دیدگاه